tutaj macie link z informacjami do pobrania:
http://www.antstore.net/downloads/Info_Winterschlaf.doc
(po niemiecku)
Sen zimowy
U mrowek okresla sie kilkumiesieczna przerwe spoczynkowa podczas zimnej pory roku jako sen zimowy. W znaczeniu czysto biologicznym nie jest to prawdziwy sen zimowy, tylko raczej wystepujaca przymusowo u zwierzat zmiennocieplnych spowodowana zimnem nieatywnosc lub odretwienie. W ten sposob obserwujemy u wszystkich mrowek z regionow posiadajacych zimna pore roku forme snu zimowego. Ich ciala dzieki obnizonej temperaturze wykazuja mocno spowolniona przemiane materii.
Mrowki profituja jednoczesnie z tego procesu, poniewaz nie potrzebuja wogole lub tylko w niewielkiej ilosci pozywienie, ktore w zimie dostepne jest tylko w ograniczonych ilosciach.
Rodzaje z regionow bez zimy nie potrzebuja snu zimowego. W regionach z bardzo intensywnym naslonecznieniem w poludnie istnieje rodzaj "przerwy popoludniowej", chroniacej mrowki przed wysuszeniem i udarem cieplnym.
Inne rodzaje z cieplych regionow sa aktywne nawet w nocy, jesli zachodzi taka potrzeba (np. w rejonach pustynnych). Przykladem moze byc gatunek Notomyrmecia, najbardziej pierwotny - jeszcze zyjacy - rodzaj mrowek.
Czy mrowki, zyjace w zimnych regionach rzeczywiscie potrzebuja snu zimowego czy tez w ten sposob chca tylko przetrwac zime jest w wileu wypadkach niewyjasnione.
Prawdopodobnie wiekszosc rodzajow nie potrzebuje snu zimowego do przezycia. Mozliwe, ze bez snu zimowego skrocilaby sie dlugosc zycia mrowek jak i produkcja zwierzat rozrodczych, poniewaz skladanie jaj przez Krolowa nasila sie podczas wiosny, jednoczesnie z pompa nasieniowa, umozliwiajaca zaplodnienie jaj. W ten sposob powstaja osobniki meskie.
Rodzaje kosmopolityczne prawdopodobnie nie potrzebuja snu zimowego. W pojedynczych przypadkach nalezy zwrocic uwage na teren osiedlania sie gatunku. Dla bezpieczenstwa zaleca sie, u rodzajow ze strefy umiarkowanej przeprowadzic okolo 2 miesieczny (conajmniej) sen zimowy. Garaz lub lodowka (6-8°C) powinny do tego celu wystarczyc.
Ogolnie wazne jest wiec: rodzaje europejskie, polnocno- i srodkowo azjatycki, jak i polnocnoamerykanskie moga zostac przezimowane, nie musza jednak w pojedynczych czy nawet w calej masie przypadkow.
Rodzaje tropikalne (Ameryka poludniowa, srodkowa, Afryka, poludniowa azja i australia) nie musza a nawet nie powinny zimowac.
Przykladem rodzaju rodzinnego, ktory moze ale nie musi zimowac jest Myrmica rubra. Mrowki liscio-tnace z reguly nie powinny zimowac. Aby trzymac mrowki zgodnie z warunkami ich srodowiska naturalnego, jest zawsze lepiej pozwolic im zimowac w temperaturze z jaka mialyby do czynienia na wolnosci. To oczywiscie nie zawsze jest mozliwe, i tak np powinno sie unikac bardzo ostrch mrozow (-10 i ponizej). Mrowki sa z regoly tak gleboko zakopane, ze zaden nawet naturalny mroz nie jest w stanie wyzadzic im wiekszych krzywd. Niektore rodzaje zmieniaja nawet letnie gniazdo na zimowe(Lasius fuliginosus). Tego takze nie da sie latwo zimitowac w warunkach sztucznych.
Z pozdrownieniami
Martin Sebesta + Joachim Langstein
